به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 201 سوره بقره پرداخته است.
* آيه
وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا ءَاتِنَا فِى الْدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِى الْأَخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ الْنَّارِ
* ترجمه
(اما) بعضى از مردم مىگویند: پروردگارا! در دنیا به ما نیكى عطا كن و در آخرت نیز نیكى مرحمت فرما و ما را از عذاب آتش نگهدار.
* نکته ها
یكى از راه هاى شناخت مردم، آشنایى با آرزوها و دعاهاى آنان است. در آیه قبل، درخواست گروه اوّل از خداوند مربوط به دنیا بود و كارى به خیر و شرّ آن نداشتند، ولى در این آیه درخواست گروه دوّم از خداوند، «حسنة» است در دنیا و آخرت. در دیدگاه گروه اوّل؛ دنیا به خودى خود مطلوب است، ولى در دید گروه دوّم؛ دنیایى ارزشمند است كه حسنه باشد و به آخرت منتهى گردد.
در روایات نمونه ها و مصادیقى براى نیكى هاى دنیا و آخرت نقل شده است [تفسیر نورالثقلین، ج1، ص199]، ولى حسنه در انحصار چند نمونه نیست.
در قرآن مجید 115 مرتبه كلمهى «دنیا» بكار رفته و 115 مرتبه كلمه «آخرت» استعمال شده است و این یك تصادف نیست. البتّه این به معناى آن نیست كه اهمیّت دنیا و آخرت هر دو یكسان است.
در دعاها، هدف هاى كلّى مطرح می شود و تعیین مصداق به عهده خداوند گذاشته می شود. ما از خداوند حسنه و سعادت مىخواهیم، ولى در اینكه رشد و صلاح ما در چیست؟ آنرا به عهده ى خداوند مى گذاریم. چون ما به خاطر محدودیّت هاى علمى و عدم آگاهى از آینده و ابعاد روحى خودمان، نمى توانیم مصادیق جزئى را تعیین بنمائیم. به همین جهت توصیه شده است از خداوند وسیله كار را نخواهید، خودِ كار را بخواهید. زیرا ممكن است خداوند از وسیلهى دیگرى كه به فكر و ذهن ما نمى آید، كارى را براى ما محقّق سازد. مثلاً از خداوند توفیق زیارت حج را بخواهید، امّا نگویید: خدایا مالى به من بده تا به مكّه بروم. چون خداوند گاهى سبب را به گونه اى قرار مى دهد كه ما فكر آن را نمىكردیم.
* پيام ها
1- دنیا و آخرت با هم منافاتى ندارند، به شرط آنكه انسان به دنبال حسنه و نیكى باشد. «فى الدنیا حسنة و فى الاخرة حسنة»
2- هر رفاهى مذموم نیست، بلكه زندگانى نیكو، مطلوب نیز هست. «ربّنا اتنا فى الدنیا حسنة»
3- دوزخ، حساب جدایى دارد. با اینكه از خداوند نیكى آخرت را مى خواهند، ولى براى نجات از آتش، جداگانه دعا مىكنند. [*] «قِنا عذاب النار»
*) در دعاها براى نجات از آتش، اصرار و تكرار عجیبى است. مثلا در دعاى مجیر حدود هفتاد بار مى خوانیم: «اجِرنا مِن النار یا ربّ» پروردگارا! ما را از آتش جهنّم نجات بده. و یا در دعاى جوشن كبیر كه صد بند دارد در پایان هر بند آن مىگوییم: «خَلّصنا من النّار یا ربّ».
